Het Veertiende Zenobiacongres De Nijl | buiten de oevers & tegen de stroom

Zaterdag 26 oktober 2019, 13:00-17:30 uur

Lutherse Kerk (Aula der Universiteit van Amsterdam), Singel 411

Niet voor niets noemde Herodotus Egypte het geschenk van de Nijl: het land en haar eeuwenoude beschavingen bestaan bij de gratie van de rivier. Het nachtelijke satellietbeeld laat zien dat de Nijl nog steeds een van de belangrijkste levensaders van het Noord-Afrika is. Al millennia lang vormt de Nijl een bron van leven en dood, van religie en cultuur, van literatuur en kunstvormen. Ook is zij door de eeuwen heen een ontmoetingsplaats geweest voor Oost en West, de thematiek die Stichting Zenobia na aan het hart ligt. Op het Veertiende Zenobiacongres staat het belang van het water voor de Arabische en Afrikaanse beschavingen van oudheid tot heden centraal. Daarnaast laten we door middel van muziek, literatuurvoordrachten en een fototentoonstelling zien hoe de rivier door de eeuwen heen metaforisch buiten haar oevers stroomde en schrijvers en kunstenaars inspireerde.

Daniel Soliman (RMO) zal de dag openen en ons vertellen over de rol van water in mythes over het ontstaan van de wereld, het belang van de Nijl voor landbouw en religie, en de rivier als ader in handel en contact. Daarna zal prof. dr. Maaike van Berkel (Nijmegen) ingaan op het belang van de Nijl in respectievelijk het Oude Egypte en Middeleeuws Caïro. Met dichter en voordrachtskunstenaar Simon Mulder en andere sprekers treden we daarna in de voetsporen van westerse (ontdekkings)reizigers. In dit tweede deel zal aandacht worden besteed aan de veranderende perceptie van de Nijl van de oudheid tot in de negentiende eeuw, toen de rivier steeds “langer” werd naarmate de zoektochten naar haar bron steeds zuidelijker reikten. Prof. Dr. Eric Moormann (Nijmegen) zal laten zien hoe de Nijl (metaforisch) buiten haar oevers trad, en hoe haar invloed op religieus, literair en kunsthistorisch gebied veel verder reikte dan het continent waardoor zij stroomt. Martje de Vries (Nijmegen, Stichting Zenobia) besluit het tweede deel van het programma met een verhaal over de eeuwenlange fascinatie en de vele zoektochten naar de bronnen van de Nijl, en hoe die leidden tot contacten tussen Oost en West. Ten slotte komen in een interview met dr. Emanuele Fantini (Delft) huidige politieke conflicten rondom de Nijl en de symbolische betekenissen die de rivier heeft voor de landen die zij bevloeit aan bod. Op deze dag zal in de Aula ook de aan dr. Fantini’s onderzoeksproject gerelateerde fototentoonstelling #EverydayNile te zien zijn. Iedereen is van harte welkom om deze dag van lezingen, voordrachten en tentoonstelling bij te wonen. Voor vragen kunt u ons bereiken via info@stichtingzenobia.nl. Onze vroegboekkorting loopt tot 1 oktober 2019, kaarten koopt u hier. (NB: het programma begint na lunchtijd, er is geen lunch in het programma.)

Ticketprijzen met vroegboekkorting (tot 1 oktober)

Regulier: €32.50
Student: € 7.50
Korting: €27.50
Donateurs van Zenobia: € 22.50

Ticketprijzen na 1 oktober:

Regulier: €37.50
Student: € 10.00
Korting: €32.50
Donateurs van Zenobia: € 27.50

Wijnposium | ¿Cómo vino vino?

Hoe kwam wijn in Spanje terecht en wat gebeurde daarna? Zaterdag 22 juni combineren wij een Andalusische wijnproeverij met lezingen over de geschiedenis van wijn in Andalusië. U zult wijnen proeven met een directe link naar de geschiedenis van Spaanse wijn vanaf de introductie tot aan de legendarische zucht van Boabdil. Tussen de proeverijen worden twee historische lezingen verzorgd over wijn in de Romeinse en islamitische periode van Andalusië.

Het tweede Wijnposium wordt door Stichting Zenobia en Granada Wijnen georganiseerd in samenwerking met Instituto Cervantes, Vinos de España, Turespaña en Labrys Reizen.

Informatie over wijnen door Nelleke Maris en Dick Speelpenning, lezingen door Mariëlla Beukers, Yasser Ibrahim en Pieter Houten, Simone Cremers (moderator).

Instituto Cervantes, Domplein 3, Utrecht | Zaterdag 22 juni | 13:00-16:30 uur

Ticketprijzen
Regulier: €25
Donateurs: €20

Koop hier uw kaartje.

Zenobia contra Rome | Oost tegen West?

Op 12 mei organiseert Stichting Zenobia in samenwerking met museum het Valkhof een gratis toegankelijke lezing van Lucinda Dirven.

In de jaren ‘60 van de derde eeuw na Christus kwam de Palmyreense koningin Zenobia in opstand tegen het Romeinse gezag en veroverde grote delen van het oost Romeinse rijk. Wat bezielde deze warrior queen? Was haar strijd gericht tegen de westerse overheersing of was zij zelf een exponent van die Romeinse cultuur? Teneinde deze vraag te beantwoorden gaat deze lezing in op Palmyra’s relatie met Rome enerzijds en het Parthische en Sasanidische rijk anderzijds

Tijd: 14.30 – 15.30 uur
Waar: in de aula van Museum Het Valkhof
Entree: gratis op vertoon van geldig museumticket

Week van de Klassieken | Presentatie vertaling Herodotus’ Historiën

Op 5 april presenteren NKV Nederland, Rijksmuseum van Oudheden, Stichting Zenobia en Uitgeverij Athenaeum met trots de fonkelnieuwe vertaling van Historiën van Herodotus.

Herodotus wordt wel de vader van de geschiedschrijving genoemd. Zijn wereldgeschiedenis, Historiën, is het oudste bewaard gebleven Griekse prozawerk, het oudste van Europa zelfs. In Historiën behandelt Herodotus politiek, het conflict tussen oost en west, volkeren en mythologie, godsdienst en aardrijkskunde, en vooral ook oorlogen en veldslagen. Vlak voor aanvang van de Week van de Klassieken verschijnt bij uitgeverij Athenaeum-Polak & Van Gennep een nieuwe vertaling van Herodotus’ Historiën door Wolther Kassies. Het is een vertaling waarmee Nederlanders weer decennia vooruit kunnen. De verschijning van deze nieuwe vertaling staat deze avond centraal.

Vrijdag 5 april 2019 | 20.00 – 22.00 uur | Rijksmuseum van Oudheden

Programma

20.00 uur: welkomstwoord door Wim Weijland, directeur Rijksmuseum van Oudheden
20.10 uur: Hugo Koning over het belang van de vertaling
20.25 uur: Aniek van den Eersten over de context van het werk
20.40 uur: interview met Wolther Kassies en Michel Buijs over de vertaling, door Diederik Burgersdijk
21.10 uur: overhandiging eerste exemplaar
21.15 uur: dankwoord en borrel (tot 22.00 uur)

De toegang is gratis (exclusief museumentree). U kunt zich hier aanmelden.

Let op: vanwege de Singelloop is de binnenstad van Leiden op vrijdagavond 5 april grotendeels afgesloten. Het museum is te voet bereikbaar vanaf Leiden Centraal en Parkeerterrein Haagweg. Kijk voor actuele informatie over de wegafsluitingen op de website van de Singelloop.

Van Troje tot Traditie: het voortleven van de verwoeste stad

Op donderdag 11 april organiseert Stichting Zenobia in samenwerking met het Rijksmuseum van Oudheden een avondsymposium in het kader van de Week van de Klassieken 2019. Drie jonge onderzoekers zullen hun licht laten schijnen over het voortleven van Troje in drie vaak onderbelichte cultuurgebieden. Ivo Wolsing (Radboud Universiteit Nijmegen) zal spreken over Troje in Middeleeuws Frankrijk; Dr Baukje van den Berg (Österreichische Akademie der Wissenschaften) zal de stad belichten vanuit Byzantijns perspectief; Dr Gunay Uslu (Universiteit van Amsterdam) zal de avond afsluiten met een lezing over Troje en Homerus in Osmaans Turkije. De toegang is gratis, aanmelden kan hier.

19:30-20:00       Ontvangst met koffie en thee
20:00-21:45       Lezingen in de Tempelzaal

Troje zonder Homerus: Klassiekenreceptie in Middeleeuws Frankrijk – Ivo Wolsing (RU)

Het verhaal van Troje is onlosmakelijk verbonden met de Homerische epen. Maar hoe zag men de stad in een tijd waarin kennis van het Grieks niet aanwezig was? In mijn lezing ga ik in op hoe auteurs in twaalfde-eeuws Frankrijk Troje en de Trojaanse oorlog beschrijven. Ik zal laten zien hoe de middeleeuwse verbeelding van de stad een interessant amalgaam is van klassieke en Bijbelse motieven, en hoe zaken die speelden in middeleeuws Frankrijk weergaves van de stad kleurden. Op deze manier zal duidelijk worden hoe middeleeuwse auteurs omgingen met het repertoire dat zij tot hun beschikking hadden, en hoe ze verschillende motieven verenigden tot een zeer eigentijdse weergave van de Trojaanse oorlog.

Troje in het Byzantijnse klaslokaal – Dr Baukje van den Berg (Österreichische Akademie der Wissenschaften)

Homerus’ Ilias speelde een centrale rol in het Byzantijnse schoolcurriculum. Deze lezing neemt u mee naar het klaslokaal van twee Byzantijnse onderwijzers in twaalfde-eeuws Constantinopel, Eustathius van Thessaloniki en Johannes Tzetzes. Beiden gebruikten Homerus en de geschiedenis van de Trojaanse Oorlog in hun grammatica- en retoricaonderwijs en hebben verscheidene werken nagelaten die inzicht geven in de rol van de Ilias in hun onderwijspraktijk. Hoe maken Eustathius en Tzetzes Homerus relevant voor de twaalfde-eeuwse student? Wat vertellen hun werken ons over de culturele en didactische rol van de Ilias in de Byzantijnse periode?

Homerus, Troje en de Turken – Dr Gunay Uslu (UvA)
Homerus, de archeologie van Troje en in het bijzonder de opgravingen die Heinrich Schliemann in het laat negentiende-eeuwse Osmaanse Rijk verrichtte, kennen een omvangrijke en waardevolle historiografische traditie. Echter, vrijwel al het onderzoek binnen deze traditie gaat uit van Westerse bronnen, waarbij  nagenoeg geen aandacht is geschonken aan Osmaanse betrokkenheid en belangen (the locals). Het Homerische erfgoed inspireerde ook de Osmaans-Turkse verbeelding en culturele tradities.

Analyse van Osmaanse bronnen en interactie tussen Osmaanse en West-Europese archeologen, politici en diplomaten, en de culturele en politieke kaders waarin zij opereerden, belicht de Osmaanse positie en hun perspectief op Homerus en Troje.

Vierde Zenobialezing | Water in de “islamitische” stad | Maaike van Berkel

Water in de “islamitische” stad

Something old, something new, something borrowed, something blue

Prof. Maaike van Berkel

Duurzaam watermanagement is een van de grootste uitdagingen waar de wereld voor staat en dat geldt zeker voor het waterarme Midden-Oosten. Waterschaarste is niet slechts een klimatologisch probleem. Het is bij uitstek ook een kwestie van de manier waarop mensen omgaan met de beschikbare natuurlijke bronnen. Deze lezing bespreekt de relatie tussen een duurzame watervoorziening en een goede organisatie in steden in het premoderne Midden-Oosten.

Deze steden – Bagdad, Damascus en Cairo – hadden soms wel 500.000 inwoners. Traditioneel worden ze getypeerd als zwak georganiseerd, maar een dergelijke karakterisering verklaart natuurlijk niet hoe ze in staat waren hun grote aantallen bewoners onder lastige klimatologische omstandigheden duurzaam van water te voorzien. Hoe zag die watervoorziening er in de praktijk uit? Er was niet één centraal systeem, maar er bestond een veelheid aan systemen – aquaducten, (ondergrondse) kanalen, cisternen die regenwater opvingen en waterdragers die af en aan naar de rivier liepen – en deze werden elk op hun eigen manier georganiseerd en gefinancierd. Soms bouwden steden hierin voort op bestaande (klassieke) watersystemen, maar er vond ook volop technologische en organisatorische vernieuwing plaats. Die diversiteit aan systemen en organisatievormen lijkt de bron van een duurzame watervoorziening in de premoderne periode. Kunnen we daar vandaag de dag nog iets van leren?

Donderdag 7 februari 2019 | Rijksmuseum van Oudheden te Leiden

19.30 inloop
20.00 aanvang lezing

De toegang is gratis, maar meld je wel even aan via info@stichtingzenobia.nl

LABRYS REIZEN | Xerxesreis

Als we Herodotos, de ‘vader van de geschiedschrijving’, mogen geloven, was Griekenland in de vroege vijfde eeuw vóór Christus de schouwplaats van een van de grootste internationale conflicten tot dan toe. Het betrof een conflict tussen het Westen en het Oosten dat grote gevolgen had voor het zelfbewustzijn van de Grieken: de beroemde Perzische Oorlogen. De Perzische koningen zagen zich als heersers van de hele wereld. Maar aan de randen van die wereld was een klein land dat telkens weerstand bood. In 490 vóór Christus had koning Dareios al een poging gedaan om Athene te bereiken, maar hij stuitte op succesvol Atheens verzet in de Attische kustplaats Marathon. Tien jaar later begon zijn zoon koning Xerxes aan een strafexpeditie, die tot een kortdurende bezetting van Griekenland leidde tot aan de Slag bij Plataiai in 479 vóór Christus.
Op deze reis, georganiseerd door Labrys Reizen, treedt u in de voetsporen van Xerxes en zijn enorme Perzische leger en bezoekt u verschillende slagvelden en andere markante locaties die met de oorlogen in verband werden en worden gebracht. Steeds staat de vraag centraal: wat is de relatie tussen het landschap en de tekst van Herodotos over de Perzische Oorlogen? Deze tocht brengt u naar een aantal befaamde archeologische sites, zoals de Atheense Akropolis en Delphi, en wat minder bekende, maar wel zeer interessante plaatsen met veel natuurschoon! Zowel voor de reiziger die nog niet met Griekenland bekend is als voor de ervaren Griekenlandganger heeft deze tocht veel te bieden.

Voorkennis is niet nodig. Er wordt relevante literatuur beschikbaar gesteld en deze gaan we – samen met Herodotos’ tekst – bespreken op de locaties zelf. Natuurlijk is er ook voldoende gelegenheid om van al het goede te genieten dat Griekenland te bieden heeft.

Voor meer informatie en inschrijven klikt u hier.

NB: Bij het invoeren van de code XERXES18 ontvangt u 50 euro Zenobiakorting!

 

Het Dertiende Zenobiacongres: Xerxes’ droom: de Perzische oorlogen en de Gouden Eeuw van Griekenland

Op 27 oktober 2018 vindt in de Aula van de Universiteit van Amsterdam het Dertiende Zenobiacongres plaats: ‘Xerxes’ droom: de Perzische oorlogen en de Gouden Eeuw van Griekenland’.

In 480 voor Chr. verzamelden zich in Anatolië de enorme legers van Xerxes I, koning van het Achaemenidische (Perzische) rijk, het grootste dat de oudheid gekend heeft. Het was zijn verlangen om het werk van zijn vader Darius voort te zetten: het bedwingen van het nog altijd vrije Griekenland. Met de befaamde slag bij Thermopylae en het brandschatten van Athene leek dit te lukken, maar na de verloren zeeslag bij Salamis maakte Xerxes rechtsomkeert.
In Griekse ogen (en in die van vele moderne westerlingen) belichaamt Xerxes blinde tirannie en zelfoverschatting. Onze kennis is echter lang gekleurd geweest door het verslag van Herodotus over de Perzische oorlogen. Dit heeft ongetwijfeld een vertekend beeld opgeleverd. Bronnen uit Perzië zelf reppen niet over Xerxes’ mislukte Griekse droom, maar vertellen een heel ander verhaal: van heldentrots, prachtige bouwwerken en religieuze devotie. Het feit blijft dat de Perzische oorlogen op de Grieken zelf en op de latere wetenschap een welhaast onuitwisbare indruk hebben gemaakt.
Hoe wordt er zo’n 2500 jaar later tegen deze legendarische koning aangekeken? In dit congres komen experts vanuit klassieke, archeologische en Iranologische hoek bijeen, om Xerxes’ droom aan een breed publiek uit te leggen. Het congres is een geldige nascholingsactiviteit, u ontvangt desgewenst na afloop een certificaat.

Programma:

09:30 | Inloop
10:00 | Opening congres
10:10 | Introductie Simon Mulder: Gekonkel in het vrouwenvertrek
10.20 | Keynote Prof. dr. Bert van der Spek (VU): Het Achaemenidische of Oud-Perzische rijk: het Amerika van de Oudheid
11.05 | Koffie
11.35 | Prof. Caroline Waerzeggers (UL): Xerxes in Babylon: tiran of bureaucraat?
12.10 | Dr. Mathieu de Bakker (UvA): Herodotus en de droom van Xerxes: noodlot of nemesis?
12.45 | Lunch
14.00 | Uitreiking essayprijs
14.15 | Drs. Aniek van den Eersten (UvA): De spiegel van Xerxes: Het karakter van de Perzische koning in Aeschylus’ Perzen en Herodotus’ Historiën
14.50 | Dr. Janric van Rookhuijzen (UU/UL): Xerxes’ Griekse offer: Verwoesting en herinnering op de Acropolis van Athene
15.25 | koffie
15.50 | Dr. Asghar Seyed-Gohrab (UL): Xerxes: Een Icoon van Iraans Nationalisme
16.25 | Paneldiscussie
17.00 | Afsluiting

Boekpresentatie Mohammed en de Late Oudheid

Graag vragen wij uw aandacht voor de feestelijke presentatie van het boek Mohammed en de Late Oudheid, samengesteld door Josephine van den Bent, Floris van den Eijnde en Johan Weststeijn.

U bent van harte uitgenodigd om het verschijnen van dit boek samen met ons te vieren op woensdag 17 oktober, om 18.00 in het Pianola Museum in Amsterdam, Westerstraat 106. Om 18.15 zal het boek worden aangeboden, waarna er tot 19.30 gelegenheid is om samen met de auteurs het glas te heffen.

Toegang is gratis, maar bevestig uw aanmelding via info@stichtingzenobia.nl