Het Zestiende Zenobiacongres | Jozef | يوسف| יוֹסֵף : Hoe een 3000 jaar oud verhaal de wereld over reisde

Kamāl ud-Dīn Behzād, “Yusef vlucht voor Zuleykha”, 1488, Herat, Afghanistan

De Perzische miniatuurschilder Kamāl ud-Dīn Behzād was actief in de stad Herat aan het begin van de zestiende eeuw, tijdens het eind van de Timurid- en begin van de Safavidperioden. Perzische miniaturen fungeerden als illustraties in boeken en albums. Ze werden gekenmerkt door de weergave van figuratieve scenes met heldere en felle kleuren. Deze traditie kwam met name in de vijftiende en zestiende eeuw tot bloei.
Behzād vervaardigde dit miniatuur, genaamd “Yusef vlucht voor Zuleykha”, in 1488 als illustratie bij een versie van de Bustan van Sa’di. De afbeelding toont het gebruik van geometrische architectonische elementen, die typisch waren voor de Perzische stijl. Tegelijkertijd laat Behzād zijn individuele stijl zien door het gebruik van narratieve speelsheid.

In samenwerking met Annachiara Raia (Universiteit Leiden) en het Huis van Alle Talen (Openbare Bibliotheek Amsterdam) presenteert Stichting Zenobia: Het Zestiende Zenobiacongres Jozef | يوسف | יוֹסֵף : Hoe een 3000 jaar oud verhaal de wereld over reisde.

30 oktober 2021 | Openbare Bibliotheek Amsterdam, Oosterdokskade 143 | 10:30-17:00 uur.

Het Zenobiacongres zal dit jaar in het teken staan van Jozef, zoon van Jacob, wiens verhaal wordt gezien als een van de mooiste verhalen uit de Koran en het Oude Testament. Omdat het Jozefverhaal een belangrijk onderdeel is van zowel joods-christelijke als islamitische tradities, heeft het verhaal net als Jozef ook flinke afstanden afgelegd – in alle windrichtingen en ook door de tijd. Verschillende culturen in heden en verleden, van Oost-Java tot Marokko, hebben hierdoor elk hun eigen versie van het verhaal, in hun eigen taal, genre en medium. Hoewel al deze versies een andere nadruk hebben, bevatten zij steevast een aantal elementen, stukjes van een enorm mozaïek, die ook weer ergens anders opduiken. Het landschap van het Oude Nabije Oosten vormt hierbij een consistent geografisch referentiepunt, met als belangrijkste element het land Kanaän.

Op het Zestiende Zenobiacongres worden de mooiste stukjes van dit verhalenmozaïek geïllustreerd en gecontrasteerd. Je komt niet alleen meer te weten over het Bijbelse en Koranische Jozefverhaal, maar ook over Jozef in Perzische en Berberse literaire tradities en in die van de islamitische Swahilikust. Ook worden beelden van een Javaanse nachtelijke performance van het Jozefverhaal vertoond en kun je luisteren naar het beroemde Jozefgedicht van Mahmoud Darwish en de muzikale vertolking door Marcel Khalife. Experts ontrafelen hierbij de vraag hoe Jozef door verschillende culturen is toegeëigend en hoe zijn verhaal daarbij door de eeuwen heen van betekenis is veranderd. De dag wordt ten slotte luister bijgezet door storytelling performance!

Je kunt het programma fysiek of online bijwonen. Tickets voor fysieke plaatsen zijn verkrijgbaar via de website van de OBA: https://www.oba.nl/agenda/oosterdok/jozefhoeeen3000jaaroudverhaaldewereldoverreisde.html. Houd er rekening mee dat een coronatoegangsbewijs verplicht is. Op de website van de OBA kun je je ook aanmelden om de link van de livestream te ontvangen.

PROGRAMMA

Sessie 1

Moderator: Ewan Short
10:30-11:00      Inloop
11:00-11:10      Opening door dr. Annachiara Raia
11:10-11:15      Introductie sessie 1
11:15-11:40      Prof. Mieke Bal: “Samen pijn delen en daarvan leren. Een koranische versie van compassie”
11:40-12:05      Prof. Gabrielle van den Berg: “Jozef in de Perzische letteren en schilderkunst”
12:05-12:30      Q&A

LUNCHPAUZE (op eigen gelegenheid)

Sessie 2

Moderator: Prof. Clarissa Vierke
13:30-13:35      Introductie sessie 2
13:35-14:00      Prof. Ben Arps: “Jozef op Java: voordracht van zijn levensverhaal als ritueel en als erfgoed” (incl. videovertoning)
14:00-14:25      Dr. Annachiara Raia: “Hoe ‘het mooiste verhaal’ de Swahilikust bereikte”
14:25-14:45      Q&A        
14:45-15:15      Raphael Rodan and Erik Sjøholm: “The Whistler of Dream: The Story of Joseph Reflected Through the Life of Raphael Rodan” (storytelling performance accompanied the singing of Erik Sjøholm)

PAUZE

Sessie 3

Moderator: dr. Josephine van den Bent
15:45-15:50      Introductie sessie 3
15:50-16:15      Prof. Harry Stroomer en drs. Mohamed Saadouni: “Het Jozefverhaal bij de Berbers van Noord-Afrika” (incl. geluidsfragment)
16:15-16:45      Dr. Robbert Woltering: “Mahmoud Darwish en Jozef: De Profeet Dichter, Dichter de Profeet” (incl. videovertoningen)
16:45-17:05      Q&A 
17:05-17:15      Afsluiting

Benieuwd geworden naar de lezingen en de sprekers? Zie het programmaboekje voor meer informatie.

Online boekpresentatie Jeruzalembundel

Online boekpresentatie Jeruzalem, Jeroesjalajiem, Al-Quds: de heilige stad door de eeuwen heen.
Vol trots presenteren we het nieuwste deel in onze Zenobiareeks. Op zaterdag 7 november, tussen 12:00 en 13:00, is de online boekpresentatie van het zevende deel in de Zenobiareeks: Jeruzalem, Jeroesjalajiem, Al-Quds: de heilige stad door de eeuwen heen. De link wordt kort van tevoren hier gedeeld, deelname is gratis. Wie een reminder wil ontvangen, kan zich aanmelden door een mail te sturen naar info@stichtingzenobia.nl. Het boek is vanaf vandaag hier te bestellen.

Klik hier voor de link voor deelname.

Jeruzalem, Jeroesjalajiem, Al-Quds: stad van vele talen en heilig in christendom, jodendom en islam. Dat die religies haar moeten delen maakt de geschiedenis van Jeruzalem fascinerend én bewogen. Als centrum voor zoveel verschillende gelovigen is het ook een centrum van conflicten. Dat begint al bij de vernietiging van Salomo’s tempel in 586 v.Chr. door de Babyloniërs. In het jaar 70 n.Chr. verwoest de Romeinse keizer Titus de stad. De Arabieren nemen Jeruzalem in 638 in en in 1099 veroveren de kruisvaarders de stad op deislamitische Fatimiden. Vandaag de dag is Jeruzalem een gedeelde en verdeelde stad, inzet en toneel van een onafgebroken internationale machtsstrijd. Dit boek ontsluit het al eeuwen durende, meeslepende verhaal van Jeruzalem, van Salomo tot nu.

Tijdens de boekpresentatie zal de redactie een inleiding geven, gevolgd door een bijdrage door spreker Tim Vreugdenhil (dominee en ondernemer) over Psalm 87 (over Jeruzalem). Meer info over de spreker en zijn initiatief CityKerk: https://www.citykerk.amsterdam/over-citykerk/).

CALL | DE ZENOBIABEURS

For English please click here

De Zenobiabeurs is bedoeld ter ondersteuning van de bestudering van oost-west relaties in het Middellandse Zeegebied en het zichtbaar maken van de resultaten van dit onderzoek voor een breed publiek. De beurs nodigt uit tot studie en output in de breedste zin van het woord: een eindproduct zou kunnen zijn een te publiceren artikel, een (foto)tentoonstelling, een podcast, een vlog, een mini-documentaire of enige andere vorm die openbaar toegankelijk is. In de begroting mogen dan ook uiteenlopende kosten worden opgenomen, bijvoorbeeld reis- en verblijfskosten, onderzoekskosten of productiekosten. Stichting Zenobia is te allen tijde bereid om mee te denken over geschikte (publicatie)platformen en de aanvrager bij te staan in de bemiddeling hiervan. 

Wij staan open voor aanvragen van eenieder die gepassioneerd en gemotiveerd is om een interessant, creatief, concreet en haalbaar plan te realiseren en daarbij financiële (of andere) ondersteuning nodig heeft. Het is niet noodzakelijk om geaffilieerd te zijn aan een wetenschappelijke instelling en aanvragers die een breed maatschappelijk draagvlak representeren worden van harte aangemoedigd om hun projectplan in te dienen. Stichting Zenobia streeft er uitdrukkelijk naar met deze oproep (ook) buiten haar gebaande paden te treden: aanvragen van bijvoorbeeld onafhankelijke journalisten, kunstenaars, musici, middelbare scholieren die een goed idee hebben om het klassieke talen onderwijs inclusiever te maken, enthousiaste studenten en nieuwe Nederlanders of statushouders die het oostelijk Middellandse Zee gebied als geen ander kennen worden van harte verwelkomd.

Stichting Zenobia kent vanaf 2020 tweejaarlijks een bedrag van maximaal 1000 euro toe. Dit bedrag kan in zijn geheel of gedeeltelijk worden aangevraagd, afhankelijk van de behoefte aan en de noodzaak tot ondersteuning. De deadline voor aanvragen voor de Zenobiabeurs 2020 is 25 oktober 2020, 23:59 uur. Meer informatie vindt u hier.

Het Vijftiende Zenobiacongres | VENETIË EN HET OOSTEN

In verband met de maatregelen rondom het COVID-19 virus, zal het Venetiëcongres, dat gepland stond op 7 november, online plaatsvinden op 27 februari. Onderaan deze pagina vindt u de inschrijvingslink en het programma van het congres!

Zaterdag 27 februari 2021 zal uw huiskamer in het teken staan van VENETIË EN HET OOSTEN, waarmee Stichting Zenobia de vijftiende editie van haar Zenobiacongres organiseert onder de titel “Venetië: Van de Lagune tot de Levant”. Op deze dag bieden wij een rijk online programma aan van tien korte lezingen (20 minuten per keer) waarin experts onder meer over het oriëntaalse karakter van de Venetiaanse architectuur en schilderkunst zullen spreken, maar ook over het moderne Aziatische toerisme in Venetië. Na iedere lezing is er gelegenheid om digitaal met de spreker(s) over het onderwerp in gesprek te gaan. Het thema “Venetië en het Oosten” zal ook muzikaal weerklinken: musici van het Koninklijk Conservatorium hebben op ons verzoek stukken van Mozart en Vivaldi opgenomen die we tijdens ons congres zullen uitzenden.Om ons congres te volgen heeft u slechts een scherm met een internetverbinding nodig, want toegang tot het congres is dit jaar gratis! U bent van harte welkom om een (kleine) donatie te doen waarmee u dit congres en Zenobiacongressen in de toekomst mede mogelijk maakt, maar dit is geheel op vrijwillige basis. Juist nu er zo veel niet mogelijk is, hopen we dat we met ons congres toch een mooie en inspirerende dag kunnen bieden voor ieder die zich voor Venetië en het Middellandse Zeegebied interesseert. Houd in de tussentijd vooral onze sociale media in de gaten, waar wij regelmatig alvast voorproefjes zullen geven!

Meld je aan door middel van deze link: Webinar Registration – Zoom

Programma Zaterdag 27 Februari

09:45 inloop

10:00 opening

10:20 Maartje van Gelder: “Het Venetiaanse Arsenaal tussen oost en west”

10:40 Wouter Wagemakers: “Piazza San Marco tussen oost en west: Architectuur en identiteit in 16e-eeuws Venetië”

11:00 discussie en pauze

11:45 Daphne Penna: “De bevoorrechte positie van Venetianen in Byzantium aan de hand van Byzantijnse keizerlijke documenten”

12:05 Richard Calis: “Venetië als Griekse Boekenstad: Van Aldo Manuzio tot Nikolaos Glykys”

12:25 discussie

12:35 Siward Tacoma: “Het Indiavirus. Thomas Mann en de dood die uit het Oosten kwam”

12:55 discussie en pauze met muziek

14:00 Reinier Speelman: “Serenissima en sultans”

14:20 Janric van Rookhuijzen: “De Venetiaanse belegering van de Turkse Acropolis van Athene”

14:40 discussie en pauze

15:15 Elsje van Kessel: “Het Lottotapijt en andere kwesties: Aziatische objecten in Venetiaanse schilderijen”

15:35 Dulcia Meijers: “Turkse taferelen in een Venetiaans jasje: De bijdrage van de schildersfamilie Guardi aan de 18e-eeuwse Turkomanie”

15:55 discussie

16:10 Jan van der Borg: “Venetië als bestemming voor Aziatische toeristen. Een analyse van de recente ontwikkelingen en een blik op de toekomst”

16:30 discussie

16:50 afsluiting

17:00 einde

NB: in verband met de huidige maatregelen teneinde de indamming van de verspreiding van het COVID-19 virus kan het zijn dat er last minute wijzigingen plaatshebben in het programma, de aard van het evenement. Wij hopen op uw begrip hiervoor.

NILE POP | The river like you have never experienced it before

21 February 2020 | 17:00 – 19:00 | Rijksmuseum van Oudheden, Leiden

In the past weeks technical and diplomatic delegations from Egypt, Sudan and Ethiopia have been meeting regularly to negotiate the filling of the Grand Ethiopian Renaissance Dam that Ethiopia is currently building on the Nile River. Why is it so difficult to reach an agreement? 

Nile Pop will turn the Rijksmuseum van Oudheden’s Tempelzaal (the portal of the ancient Egyptian Taffeh temple)  into a stage featuring presentations and performances to show how the Nile river and its infrastructure have inspired popular culture in Egypt, Sudan and Ethiopia. Join us to discover how three countries are not merely negotiating water flows, but rather engaging with political identities, nation building projects, symbols and emotions deeply associated with the river. 

Nile Pop is organised by the project “Open Water Diplomacy. Media science and transboundary cooperation in the Nile basin”, funded by the Dutch Ministry of Foreign Affairs – Global Partnership for water and development (DUPC2), in collaboration with Stichting Zenobia, Rijksmuseum van Oudheden, and the Africa 2020 workshop “The Nile: inclusion and exclusion over a transboundary resource” funded by The Leiden African Studies Assembly.

Entry is free of charge but please register by sending an email to info@stichtingzenobia.nl

Het Veertiende Zenobiacongres De Nijl | buiten de oevers & tegen de stroom

Zaterdag 26 oktober 2019, 13:00-17:30 uur

Lutherse Kerk (Aula der Universiteit van Amsterdam), Singel 411

Niet voor niets noemde Herodotus Egypte het geschenk van de Nijl: het land en haar eeuwenoude beschavingen bestaan bij de gratie van de rivier. Het nachtelijke satellietbeeld laat zien dat de Nijl nog steeds een van de belangrijkste levensaders van het Noord-Afrika is. Al millennia lang vormt de Nijl een bron van leven en dood, van religie en cultuur, van literatuur en kunstvormen. Ook is zij door de eeuwen heen een ontmoetingsplaats geweest voor Oost en West, de thematiek die Stichting Zenobia na aan het hart ligt. Op het Veertiende Zenobiacongres staat het belang van het water voor de Arabische en Afrikaanse beschavingen van oudheid tot heden centraal. Daarnaast laten we door middel van muziek, literatuurvoordrachten en een fototentoonstelling zien hoe de rivier door de eeuwen heen metaforisch buiten haar oevers stroomde en schrijvers en kunstenaars inspireerde.

Daniel Soliman (RMO) zal de dag openen en ons vertellen over de rol van water in mythes over het ontstaan van de wereld, het belang van de Nijl voor landbouw en religie, en de rivier als ader in handel en contact. Daarna zal prof. dr. Maaike van Berkel (Nijmegen) ingaan op het belang van de Nijl in respectievelijk het Oude Egypte en Middeleeuws Caïro. Met dichter en voordrachtskunstenaar Simon Mulder en andere sprekers treden we daarna in de voetsporen van westerse (ontdekkings)reizigers. In dit tweede deel zal aandacht worden besteed aan de veranderende perceptie van de Nijl van de oudheid tot in de negentiende eeuw, toen de rivier steeds “langer” werd naarmate de zoektochten naar haar bron steeds zuidelijker reikten. Prof. Dr. Eric Moormann (Nijmegen) zal laten zien hoe de Nijl (metaforisch) buiten haar oevers trad, en hoe haar invloed op religieus, literair en kunsthistorisch gebied veel verder reikte dan het continent waardoor zij stroomt. Martje de Vries (Nijmegen, Stichting Zenobia) besluit het tweede deel van het programma met een verhaal over de eeuwenlange fascinatie en de vele zoektochten naar de bronnen van de Nijl, en hoe die leidden tot contacten tussen Oost en West. Ten slotte komen in een interview met dr. Emanuele Fantini (Delft) huidige politieke conflicten rondom de Nijl en de symbolische betekenissen die de rivier heeft voor de landen die zij bevloeit aan bod. Op deze dag zal in de Aula ook de aan dr. Fantini’s onderzoeksproject gerelateerde fototentoonstelling #EverydayNile te zien zijn. Iedereen is van harte welkom om deze dag van lezingen, voordrachten en tentoonstelling bij te wonen. Voor vragen kunt u ons bereiken via info@stichtingzenobia.nl. Onze vroegboekkorting loopt tot 1 oktober 2019, kaarten koopt u hier. (NB: het programma begint na lunchtijd, er is geen lunch in het programma.)

Ticketprijzen met vroegboekkorting (tot 1 oktober)

Regulier: €32.50
Student: € 7.50
Korting: €27.50
Donateurs van Zenobia: € 22.50

Ticketprijzen na 1 oktober:

Regulier: €37.50
Student: € 10.00
Korting: €32.50
Donateurs van Zenobia: € 27.50

Zenobia contra Rome | Oost tegen West?

Op 12 mei organiseert Stichting Zenobia in samenwerking met museum het Valkhof een gratis toegankelijke lezing van Lucinda Dirven.

In de jaren ‘60 van de derde eeuw na Christus kwam de Palmyreense koningin Zenobia in opstand tegen het Romeinse gezag en veroverde grote delen van het oost Romeinse rijk. Wat bezielde deze warrior queen? Was haar strijd gericht tegen de westerse overheersing of was zij zelf een exponent van die Romeinse cultuur? Teneinde deze vraag te beantwoorden gaat deze lezing in op Palmyra’s relatie met Rome enerzijds en het Parthische en Sasanidische rijk anderzijds

Tijd: 14.30 – 15.30 uur
Waar: in de aula van Museum Het Valkhof
Entree: gratis op vertoon van geldig museumticket

Week van de Klassieken | Presentatie vertaling Herodotus’ Historiën

Op 5 april presenteren NKV Nederland, Rijksmuseum van Oudheden, Stichting Zenobia en Uitgeverij Athenaeum met trots de fonkelnieuwe vertaling van Historiën van Herodotus.

Herodotus wordt wel de vader van de geschiedschrijving genoemd. Zijn wereldgeschiedenis, Historiën, is het oudste bewaard gebleven Griekse prozawerk, het oudste van Europa zelfs. In Historiën behandelt Herodotus politiek, het conflict tussen oost en west, volkeren en mythologie, godsdienst en aardrijkskunde, en vooral ook oorlogen en veldslagen. Vlak voor aanvang van de Week van de Klassieken verschijnt bij uitgeverij Athenaeum-Polak & Van Gennep een nieuwe vertaling van Herodotus’ Historiën door Wolther Kassies. Het is een vertaling waarmee Nederlanders weer decennia vooruit kunnen. De verschijning van deze nieuwe vertaling staat deze avond centraal.

Vrijdag 5 april 2019 | 20.00 – 22.00 uur | Rijksmuseum van Oudheden

Programma

20.00 uur: welkomstwoord door Wim Weijland, directeur Rijksmuseum van Oudheden
20.10 uur: Hugo Koning over het belang van de vertaling
20.25 uur: Aniek van den Eersten over de context van het werk
20.40 uur: interview met Wolther Kassies en Michel Buijs over de vertaling, door Diederik Burgersdijk
21.10 uur: overhandiging eerste exemplaar
21.15 uur: dankwoord en borrel (tot 22.00 uur)

De toegang is gratis (exclusief museumentree). U kunt zich hier aanmelden.

Let op: vanwege de Singelloop is de binnenstad van Leiden op vrijdagavond 5 april grotendeels afgesloten. Het museum is te voet bereikbaar vanaf Leiden Centraal en Parkeerterrein Haagweg. Kijk voor actuele informatie over de wegafsluitingen op de website van de Singelloop.

Vierde Zenobialezing | Water in de “islamitische” stad | Maaike van Berkel

Water in de “islamitische” stad

Something old, something new, something borrowed, something blue

Prof. Maaike van Berkel

Duurzaam watermanagement is een van de grootste uitdagingen waar de wereld voor staat en dat geldt zeker voor het waterarme Midden-Oosten. Waterschaarste is niet slechts een klimatologisch probleem. Het is bij uitstek ook een kwestie van de manier waarop mensen omgaan met de beschikbare natuurlijke bronnen. Deze lezing bespreekt de relatie tussen een duurzame watervoorziening en een goede organisatie in steden in het premoderne Midden-Oosten.

Deze steden – Bagdad, Damascus en Cairo – hadden soms wel 500.000 inwoners. Traditioneel worden ze getypeerd als zwak georganiseerd, maar een dergelijke karakterisering verklaart natuurlijk niet hoe ze in staat waren hun grote aantallen bewoners onder lastige klimatologische omstandigheden duurzaam van water te voorzien. Hoe zag die watervoorziening er in de praktijk uit? Er was niet één centraal systeem, maar er bestond een veelheid aan systemen – aquaducten, (ondergrondse) kanalen, cisternen die regenwater opvingen en waterdragers die af en aan naar de rivier liepen – en deze werden elk op hun eigen manier georganiseerd en gefinancierd. Soms bouwden steden hierin voort op bestaande (klassieke) watersystemen, maar er vond ook volop technologische en organisatorische vernieuwing plaats. Die diversiteit aan systemen en organisatievormen lijkt de bron van een duurzame watervoorziening in de premoderne periode. Kunnen we daar vandaag de dag nog iets van leren?

Donderdag 7 februari 2019 | Rijksmuseum van Oudheden te Leiden

19.30 inloop
20.00 aanvang lezing

De toegang is gratis, maar meld je wel even aan via info@stichtingzenobia.nl

Boekpresentatie Mohammed en de Late Oudheid

Graag vragen wij uw aandacht voor de feestelijke presentatie van het boek Mohammed en de Late Oudheid, samengesteld door Josephine van den Bent, Floris van den Eijnde en Johan Weststeijn.

U bent van harte uitgenodigd om het verschijnen van dit boek samen met ons te vieren op woensdag 17 oktober, om 18.00 in het Pianola Museum in Amsterdam, Westerstraat 106. Om 18.15 zal het boek worden aangeboden, waarna er tot 19.30 gelegenheid is om samen met de auteurs het glas te heffen.

Toegang is gratis, maar bevestig uw aanmelding via info@stichtingzenobia.nl