Markeer in uw agenda: 15 november 2025

“Al sinds mensenheugenis functioneren zeeën als scharnieren tussen samenlevingen. Trouwe volgers van Stichting Zenobia zullen vooral bekend zijn met de Middellandse Zee, maar voor ons volgende congres maken we een ander uitstapje. Zaterdag 15 november vindt het negentiende Zenobiacongres plaats in de Thomaskerk te Amsterdam, met als thema: ‘De Zwarte Zee’.”

Jaarverslag 2024

Het jaarverslag van 2024 is gepubliceerd. Hierin leest u hoe Stichting Zenobia de gedoneerde middelen heeft aangewend om haar doelen te verwezenlijken. Wilt u een bijdrage leveren aan het bereiken van deze doelen in de toekomst? Op deze pagina leest u alles over doneren. De stichting heeft een ANBI-status. Hoogtepunten van 2024 waren de Zenobialezing over de antieke roman door prof.dr. Koen De Temmerman en het Zenobiacongres over Cleopatra.

Bestuursvacature: secretaris

Stichting Zenobia zoekt een nieuwe secretaris. De secretaris beheert de formele documentatie en communicatie, waaronder het opstellen van vergaderagenda’s valt. 

Wie ben jij als bestuurslid van Stichting Zenobia?

  • Je bent communicatief vaardig, nauwkeurig en kunt goed plannen en prioriteiten stellen;
  • Het lijkt je interessant om het reilen en zeilen van de Stichting te kennen;
  • Affiniteit met de cultuur, geschiedenis en/of actualiteit van het Mediterrane gebied is een pré;
  • Een (beginnend) eigen netwerk binnen de academische sfeer, culturele sector en/of het onderwijs is ook een pré.

Wat bieden wij?

  • Ervaring met bestuurlijke taken en de organisatie van publieksevenementen;
  • Inzicht in de organisatie van een ANBI-stichting;
  • Uitbreiding van je eigen academische en culturele netwerk.
  • Let op: het betreft onbetaald vrijwilligerswerk!

Interesse?

Ben je nieuwsgierig geworden naar Stichting Zenobia of heb je vragen? Wij beantwoorden je vragen graag en zijn altijd in voor een (digitale) koffie, ook als je niet direct geïnteresseerd bent in de vacatures maar wel op een andere manier betrokken wilt zijn bij (de activiteiten van) de Stichting. Je kunt ons bereiken via info@stichtingzenobia.nl.

Heb jij interesse in deze functies? Stuur je reactie (motivatiebrief en CV) naar info@stichtingzenobia.nl o.v.v. “sollicitatie bestuur”. Eventuele vragen kun je ook graag aan ditzelfde mailadres sturen.

Kolonialisme, Imperialisme en de Oudheid: een panelgesprek

13 maart 2025 va. 20:00 | RMO Leiden | Gratis toegang

Wie de Romeinse geschiedenis heeft geleerd, denkt aan de drieslag koningstijd, republiek, keizerrijk. De totstandkoming van dit imperium, dat het gehele Middellandse Zeegebied besloeg, ging gepaard met kolonisering, inlijving, en onderwerping van onder meer Grieken, Kelten, Puniërs, Perzen, en Egyptenaren. Vanaf de 15e eeuw is het Romeinse imperium een voortdurend wisselende maar altijd aanwezige herinnering in de expansie van Europese mogendheden. Hoe zag die herinnering eruit, en was die actief of latend, rechtvaardigend of bespiegelend? Welke bronnen hebben we daarover, van wie komen die, en komen ze van binnen of buiten Europa? Tijdens dit panel gaan we in gesprek met experts over hoe de Oudheid is (en wordt) gebruikt om Europese kolonisatie en overheersing in de vroegmoderne en moderne tijd vorm te geven. Deelnemende panelleden zijn dr. Dinah Wouters (UU/RUG), dr. Tycho Maas (UU), dr. Nathalie de Haan (RU). De avond wordt gemodereerd door dr. Suzan van de Velde, conservator Klassieke Wereld van het RMO.

Nicolas Verkolje, Allegorische voorstelling van de Amsterdamse Kamer van de Verenigde Oost-Indische Compagnie (Rijksmuseum: SK-A-4290).

Zenobialezing: De avonturen van de roman in de oudheid (en daarna)

Op 25 september houdt prof.dr. Koen De Temmerman, hoogleraar Letterkunde aan de Universiteit Gent, de Zenobialezing in het Rijksmuseum van Oudheden te Leiden. Onderwerp van de lezing is het antieke romangenre. Aanmelden via de website van het museum is verplicht. Meer informatie is hier te vinden.

25 sep. 2024: Zenobialezing door prof.dr. Koen De Temmerman | 19:30-20:30 in de Tempelzaal van het Rijksmuseum van Oudheden te Leiden

Abraham Bloemaert, Theagenes en Charicleia na de schipbreuk, 1625. (Publiek beschikbaar)

De roman is vandaag één van de populairste literaire genres wereldwijd. Wist u dat dit genre niet is ontstaan met Cervantes of Rabelais in de vroegmoderne periode maar reeds in de oudheid bestond? En dat één vertegenwoordiger van dit antieke genre (waarvan bovenstaande afbeelding de openingsscène uitbeeldt) hét model werd voor de romanschrijfkunst in het 16de– en 17de-eeuwse West-Europa? 

In deze lezing bespreken we de belangrijkste vertegenwoordigers van het antieke romangenre, en schetsen een beeld van hun belangrijkste inhoudelijke en verteltechnische kenmerken. Het wordt een tocht door het ganse Middellandse Zeegebied in het gezelschap van liefdeskoppels, bordeelhouders, grafrovers, piraten en grootkoningen. We gaan ook na hoe we de identiteit van lezers van antieke romans kunnen reconstrueren, en besteden aandacht aan de (aanzienlijke) impact van deze teksten op latere literaire tradities. We hebben het daarbij niet alleen over de (genoegzaam bekende) romanimitaties in het 12de-eeuwse Byzantium en over de vroegmoderne Westeuropese poetica’s, maar ook (en vooral) over minder bekende gevallen van receptie in de late oudheid en vroege middeleeuwen – van Griekse en Latijnse hagiografie tot Syrische retorica en Perzische middeleeuwse epiek.     

Koen De Temmerman is hoogleraar Letterkunde aan de Universiteit Gent, waar hij literatuurgeschiedenis en antieke retorica doceert en het Novel Saints: Ancient Fiction and Hagiography Research Centre leidt. Hij is hoofdredacteur van het vaktijdschrift Ancient Narrative en één van de coördinatoren van Ancient Rhetoric and Aesthetics (een onderzoeksgroep van OIKOS, de Nederlandse onderzoeksschool Klassieke Studies).     

Geslaagde Zenobia-avond tijdens Week van de Klassieken

Op donderdag 11 april organiseerde Stichting Zenobia een lezing over racisme en omgevingsdeterminisme in de Late Middeleeuwen in de Tempelzaal van het Rijksmuseum van Oudheden in het kader van de Week van de Klassieken. 

Dr. Claire Weeda (Universiteit Leiden) ging in haar lezing in op de laatmiddeleeuwse verspreiding en toepassing van ideeën over hoe het klimaat de fysiologie en natuurlijke competenties van mensen en dieren bepalen, naast leeftijd, geslacht en training. Schoolmeesters, hofdichters, etnografen en predikers zetten stereotypen in van Engelse intelligentie, Franse beschaving, Teutoonse gewelddadigheid, vrouwelijkheid van moslims en Afrikaanse zwakte. Stereotypen rechtvaardigden ongelijke rechten en meester-dienaarverhoudingen, Bovendien troffen ze verschillende groepen: vrouwen, horigen, joden, migranten en slaafgemaakten.

Het Leids Universitair Weekblad Mare interviewde Claire Weeda voorafgaand aan de lezing. Het interview is terug te lezen op de website van het weekblad.

Lange armen en strakke buiken: omgevingsdeterminisme en racisme in de Late Middeleeuwen

Op 11 april, tijdens de Week van de Klassieken, organiseert stichting Zenobia een avondlezing. Dr. Claire Weeda, universitair docent aan de Universiteit Leiden, verzorgt de lezing.

11 april 2024, 17:00-18:30 | Rijksmuseum van Oudheden te Leiden | vrij toegankelijk op locatie en gratis online | aanmelding via website RMO

Een verluchte pagina met werk van de vijftiende-eeuwse arts Roland Scriptoris – Biblioteca da Ajuda: BA. 52-XIII-18

Lange armen en strakke buiken: omgevingsdeterminisme en racisme in de Late Middeleeuwen

Rond 1200, als studenten in West-Europa in aanraking komen met de antieke Griekse en Arabische natuurfilosofie, neemt het gebruik van etnische en raciale stereotypen in het onderwijs een hoge vlucht. In pedagogische handleidingen voor schoolmeesters wordt het omgevingsdeterminisme van Hippocrates toegepast. Scholieren leren dat de omgeving en het klimaat de fysiologie en natuurlijke competenties van mensen en dieren bepalen, naast leeftijd, geslacht en training. We kunnen deze kennis een vorm van scientific racism noemen, waarmee stereotypen wetenschappelijke zeggingskracht kregen. In mijn lezing ga ik in op de verspreiding van zulke ideeën in het onderwijs en de toepassing in de wereld van werk. Schoolmeesters, hofdichters, etnografen en predikers zetten stereotypen in van Engelse intelligentie, Franse beschaving, Teutoonse gewelddadigheid, vrouwelijkheid van moslims en Afrikaanse zwakte. Stereotypen rechtvaardigden ongelijke rechten, meester-dienaarverhoudingen, en troffen verschillende groepen: vrouwen, horigen, joden, migranten en slaafgemaakten. 

Dr. Claire Weeda is als cultuurhistoricus verbonden aan de Universiteit Leiden. Ze doet onderzoek naar de wisselwerking tussen medische kennis, natuur en sociale praktijken in de late middeleeuwen. Daarnaast werkt ze momenteel aan een studie over insecten en biodiversiteit voor 1600.



Nieuwe bestuurssamenstelling

Voor de periode 2024-2026 heeft de stichting een nieuwe bestuurssamenstelling:

Emma Huig (voorzitter)
Arjan Breukel (secretaris)
Tim Vroegindeweij (penningmeester)
Ivo Wolsing (commissaris onderzoek)
Tugba Altin (commissaris onderwijs)
Kevin Hoogeveen (publiciteit)

Lees meer over de bestuursleden op de bestuurspagina.

Met het aantreden van het nieuwe bestuur neemt de stichting afscheid van bestuursleden die de afgelopen drie of zelfs zes jaar aan het roer hebben gestaan: Maurits de Leeuw, Michèle Meijer, Sven Betjes en Hilde Zwart.

De Zenobiabeurs – Onderwijseditie 2023

Stichting Zenobia reikt dit jaar de tweede Onderwijseditie van de Zenobiabeurs uit! De Onderwijseditie is bedoeld ter ondersteuning van een project om educatie over de oudheid in het primair en secundair onderwijs diverser en inclusiever te maken. Ben jij een docent in het Nederlandse onderwijs, student, scholier of op een andere manier betrokken bij oudheidonderwijs en heb je een mooi idee? Grijp dan nu je kans en schrijf een aanvraag voor de beurs!

De beurs ondersteunt een studie en eindproduct in de breedste zin van het woord. Denk bijvoorbeeld aan een online leeromgeving, een podcast of vlog, een (mini-)documentaire, een game, een escaperoom of een te publiceren didactisch artikel: ieder product dat bijdraagt aan diverser oudheidonderwijs en de potentie heeft om leerlingen en/of docenten te bereiken volstaat.

Wij staan open voor aanvragen van eenieder die gepassioneerd en gemotiveerd is om een interessant, creatief, concreet en haalbaar plan te realiseren en daarbij financiële (of andere) ondersteuning nodig heeft. De beurs bedraagt een bedrag van maximaal 500 euro. Dit bedrag kan in zijn geheel of gedeeltelijk worden aangevraagd, afhankelijk van de behoefte aan en de noodzaak tot ondersteuning. Afhankelijk van de omvang van de aangevraagde bedragen worden er één of meerdere subsidies toegekend.

De deadline voor aanvragen voor de Zenobiabeurs – Onderwijseditie is 29 oktober 2023, 23:59 uur. De aanvraag dient via e-mail gestuurd te worden naar Stichting Zenobia (info@stichtingzenobia.nl). Aanvragers horen vóór het einde van december 2023 of hun aanvraag gehonoreerd is.

Klik hier voor meer informatie.